Webhocam

Elon Musk ve Jeff Bezos’un girişimlerinden yıllar önce, sıcak savaş döneminin sona ermesiyle başlayan soğuk savaş döneminde ABD ve Rusya arasındaki uzay yarışına zamanla diğer devletler de dahil oldu. Yetmedi, dünyanın değişmesiyle birlikte bu uzay yarışına özel şirketler, milyarderler de dahil oldu.

Elon Musk’ın SpaceX şirketi günümüzde gündemi sık sık başarılı - başarısız operasyonlarıyla meşgul etse de Jeff Bezos’un Blue Origin isimli uzay turizm şirketi her geçen gün uzay turizmini yaygınlaştırmaya bir adım daha yaklaşıyor. Türkiye ise uzay yarışına yetişmek için Türkiye Uzay Ajansı’nın misyonuyla hareket ediyor. Peki, Türkiye Uzay Ajansı'nın kurulmasından önce TÜBİTAK UZAY tarafından geliştirilen RASAT Uydusu nedir, görevleri ve kullanım alanları nelerdir, geliştirilmesi ve uzaya fırlatılması nasıl gerçekleşmiştir, detaylara yakından bakalım.

RASAT Araştırma Uydusuna geçmeden önce gözlem uydusu nedir, ne işe yarar bunlara bakalım. Gözlem uydusu ya da tam adıyla 'Yer gözlem uyduları' hiçbir şekilde askeri amaçla kullanılmadan yer yüzündeki olayları yani meteoroloji, haritacılık ve casusluk sınıfına girmeyen tüm sivil kullanımlar dahil olmak üzere yörüngede Dünya gözlemi için kullanılan veya tasarlanmış uydulardır.

Dünya'nın ilk yer gözlem uydusu olan, Amerikan yapımı Landsat-1, 1972 yılında uzaya gönderilmiştir. Landsat-1, detaylı gözlem yeteneği sayesinde, Kanada açıklarında daha önce haritalanmamış bir ada bile keşfetmiş ve bu adaya Landsat Adası ismi verilmiştir.

Kelime anlamına baktığımızda RASAT sözcüğü, Arapça -r?d kökünden gelen 'Ra?ad' yani 'Gözleme, gözetme' sözcüğünden alıntıdır. Arapça sözcük 'Ra?ada', "Gözledi" fiilinin masdarıdır. Rasat kelimesi Türkçe'de de "Gözleme, gözetme" anlamına gelir. 

İsminde bu kelimeden esinlenen RASAT Uydusu veya tam adıyla RASAT Araştırma Uydusu, Türkiye’nin BİLSAT uydusundan sonra sahip olduğu ikinci mikro uzaktan algılama uydusudur. Adının anlamına uygun olarak gözlem uydusu şeklinde tasarlanmıştır. 17 Ağustos 2011 tarihinde Rusya’nın Orenburg Oblast bölgesinde yer alan Yasny fırlatma üssünden fırlatılmıştır. Yasny fırlatma üssünden fırlatılan RASAT Araştırma Uydusunu taşıyan roketin adı ise DNEPR’dir. En az 6 alanda aktif olarak hizmet vermektedir.

Rasat Uydusu mikro uzaktan algılama teknolojisini içinde barındırır ve uydu optik faydalı yüke sahiptir. Yani yüksek çözünürlüklü optik görüntüleme sistemine sahiptir. 685 km irtifada, Güneş ile eş zamanlı bir yörüngede bulunmaktadır. Pankromatik bantta 7,5 m ve kırmızı, mavi, yeşil bantlarında 15 metre yer örneklem mesafesine sahiptir. Aynı zamanda TÜBİTAK UZAY tarafından tasarlanan ve geliştirilen uçuş bilgisayarı BİLGE, gerçek zamanlı görüntü sıkıştırma donanımı ve X-bant iletişim modülleri de test edilmektedir.

Bileşenler, 2012'de uzaya fırlatılan keşif uydusu Göktürk-2'de de kullanıldı. RASAT ile uzay alanında altyapı ve bilgi birimi oluşturma misyonunu başarıyla gerçekleştiren TÜBİTAK UZAY, bu görevini Göktürk-2 uydusu ile daha da ileriye taşımış oldu.

DPT (Devlet Planlama Teşkilatı) tarafından desteklenen kaynakla TÜBİTAK UZAY'ın danışmanlık almadan Türkiye'de Türk mühendisler tarafından tasarladığı uydu, 17 Ağustos 2011 tarihinde Rusya'nın Kazakistan sınırındaki Orenburg bölgesinde bulunan Yasny Fırlatma Üssü'nden DNEPR fırlatma aracıyla uzayyolculuğuna başladı. 969 saniye içinde yörüngeye yerleşen uydu, ilk sinyalleri Türkiye saati ile 11.50'de vermeye başladı. 18 Ekim 2011 tarihindeyse uydu tarafından çekilen fotoğrafların TÜBİTAK'ın yer istasyonundan indirilmeye başlandığı duyuruldu.